Hoofdstuk V

ZAKENMAN OF ROOKGORDIJN VOOR GESJOEMEL

Een kleine maand voor Johan Vande Lanotte voorzitter werd van Electrawinds, begint hij met de oprichting van bedrijven. De rode draad doorheen deze bedrijven is de fiscale optimalisatie en opnieuw de vreemde interpretatie van wetten, regels en decreten.

1/ BVBA Ghent Public Law

Op 5 november 2007 werd Ghent Public Law bvba (ondernemingsnummer 0893.306.157) opgericht. Ghent Public Law werd door Johan Vande Lanotte in diverse persartikels omschreven als een spin-off van Universiteit Gent. Een spin-off werd het echter nooit. Spin-offs gaan steeds uit van een ‘inbreng’ van kennis verworven door een universiteit. In ruil voor de ingebrachte kennis ontvangt de universiteit dan aandelen of winstbewijzen. Is Ghent Public Law een spin-off en werd er gewerkt op basis van kennis van de universiteit? Kreeg de universiteit ooit aandelen en/of winstbewijzen? Of was dit een rookgordijn?

Volgens de statuten zijn de twee oprichters/aandeelhouders: Johan Vande Lanotte (99 aandelen) en zijn dochter Mariëlla (1 aandeel). De zaakvoerder van de vennootschap is de gewone commanditaire vennootschap JVL, vertegenwoordigd door zijn vast vertegenwoordiger Johan Vande Lanotte. Ghent Public Law bvba stelde nooit personeel te werk en sloot kort na zijn oprichting een samenwerkings-overeenkomst af met advocatenbureau DLA Piper. Advocaat Barteld Schutyser (voormalig kabinetsmedewerker van Johan Vande Lanotte) was toen advocaat en partner bij DLA Piper. Via uitgelekte e-mails vernemen we dat hij daarnaast ook adviseur was van de toenmalige sp.a-voorzitter Caroline Gennez en mee bepaalde wie minister zou worden en in welke departementen. U moet ook weten dat DLA Piper heel wat opdrachten uitvoerde voor de Vlaamse en Federale regering. Samengevat: DLA Piper kon via Schutyser bepalen wie minister werd, en kreeg vervolgens opdrachten van diverse regeringen en daarna kreeg Johan Vande Lanotte via Ghent Public Law lucratieve opdrachten van DLA Piper.

Het voor mij nog steeds een raadsel waarom toen niemand inzag dat dit een duidelijke belangenvermenging was. DLA Piper voerde rechtstreeks of onrechtstreeks opdrachten uit voor sp.a, de Vlaamse regering en de Federale regering. Johan Vande Lanotte is nationaal bestuurslid van sp.a, ex –minister, senator en vooraanstaand en invloedrijk sp.a’er. Vande Lanotte had een samenwerkingsovereenkomst met DLA Piper. Partner/advocaat van DLA Piper, Barteld Schutyser, bepaalde als adviseur van de partijvoorzitter van de sp.a mee wie op welk departement minister werd. Diezelfde ministers konden DLA Piper en zijn associé Johan Vande Lanotte vervolgens leuke en lucratieve contracten/opdrachten bezorgen. Of om het nog even op een andere manier duidelijk te maken: ‘Als 2 samenwerkende bakkers de directeurs van de scholen, rusthuizen en ziekenhuizen mogen aanstellen zullen ze ongetwijfeld veel brood verkopen in deze instellingen en is hun “broodje gebakken”.’

Maar er is meer. In het eerste verlengd boekjaar (5/11/2007 tot 30/09/2009) maakte de bvba 18.043 euro winst en had het 15.845 euro openstaande vorderingen. In dit eerste boekjaar krijgen de aandeelhouders meteen 17.000 euro uitbetaald. Ghent Public Law bvba betaalde tussen 2007 en 2011 245 euro belastingen. Dat is 60 euro belastingen per jaar. Niet echt een voorbeeld van de solidariteit via belastingen die de sp.a zo hoog in het vaandel draagt.  DLA Piper heeft als klanten de Vlaamse regering en de Federale regering, maar Minister van Staat en zetelend senator Johan Vande Lanotte richt speciaal een firma op om met DLA Piper een associatie af te sluiten. Moest hij juridische adviezen geven i.v.m. dossiers van de Federale regering? En kan dit wettelijk zomaar, als senator? Kan dit ethisch en ideologisch, als voormaling nationaal voorzitter, ex –minister en vooraanstaand sp.a’er ?

Er was recent nogal wat commotie rond de aanstelling van het dure advocatenkantoor Clifford Chance door Minister van Mobiliteit Jacqueline Galant (MR). Wat is er toch met ministers en dure advocatenbureaus? Misschien zal Galant als tegenprestatie, na haar ministerschap, via één of andere vennootschap gedurende 2 jaar consultancy-opdrachten ten bedrage +/- 30.000 euro mogen facturen aan Clifford Chance?

Kwatongen omschrijven de opdrachten in Ghent Public Law daarom ook als dankje-opdrachten, wat dan eigenlijk een eufemisme is voor corruptie. Ik ga zover niet, maar durf toch wel een sterk vermoeden van belangenvermenging naar voor schuiven.

2/ Gewone Commanditaire vennootschap JVL (later MABUSPO)

Op 5 november 2007 werd de gewone commanditaire vennootschap JVL (ondernemingsnummer 0893 304 573) opgericht. Volgens de statuten zijn de twee oprichters/ aandeelhouders: Johan Vande Lanotte (99 aandelen) en zijn dochter Mariëlla (1 aandeel). Johan Vande Lanotte werd aangesteld tot eeuwigdurende zaakvoerder. Bij de doelstellingen van deze vennootschap lezen we: managementactiviteiten van holdings, tussenkomen in het dagelijks bestuur, vertegenwoordigen van bedrijven op grond van bezit van of controle over het maatschappelijk kapitaal, enz. Verlenen van advies en praktische hulp aan bedrijven i.v.m. public relations en communicatie… De aandachtige lezer heeft het al lang begrepen: dit is een managementvennootschap, opgericht met 1 doel voor ogen, namelijk fiscale optimalisatie. Ik sta niet alleen met die vaststelling. Minister Reynders zei in maart 2014 in De Morgen:

‘In tegenstelling tot heel wat socialisten ben ik echter geen specialist in de materie. … Vicepremier Johan Vande Lanotte en een van zijn voorgangers, Luc Van den Bossche, kunnen toelichten hoe je een managementvennootschap moet gebruiken en wat het verschil is tussen een goede vennootschap en een slechte.’

De fiscale optimalisatie blijkt ook uit de akte van ontbinding van de vennootschap waar een terugname van pensioenvoorziening van 54.615,82 euro ingeschreven stond. Het bedrijf zou de zaakvoerder Johan Vande Lanotte een slordige 54.615,82 euro uitbetalen bij pensionering en voorzag dit boekhoudkundig waardoor het minder belastingen moest betalen. (we nemen aan dat dit niet om de pensioenvoorziening gaat van zaakvoerder nv Spoiano ging – zie verder– aangezien deze pas recent zaakvoerder werd) Het bedrijf moet dan toch wel een grote omzet gedraaid hebben om dergelijke pensioenvoorziening te kunnen verantwoorden? Bij ontslag van de zaakvoerder moet de voorziening wettelijk verrekend worden in de jaarcijfers van het jaar van ontslag. Johan Vande Lanotte werd evenwel ontslagen in 2011 en de verrekening gebeurde pas in 2012. Je moet weten dat in geval de vennootschap verlies noteert, het genoten belastingvoordeel voor een stuk niet terugbetaald moet worden.

Sp.a – kamerlid Peter Vanvelthoven, die trouwens ook een managementvennootschap V.O.F. Admonitus als belastingontwijkende tool heeft, riep naar aanleiding van Luxleak luid dat:

‘Hoewel de belastingontwijkende constructies legaal zijn, ze ethisch niet door de beugel kunnen.’

Maar als hijzelf, Luc Van den Bossche en Johan Vande Lanotte belastingen ontwijken, klinkt er binnen de ganse socialistische familie een stilte die zo oorverdovend is dat zelfs doven er ongemakkelijk van worden.

‘Luister naar wat ik zeg, maar kijk niet naar wat ik doe.’

Johan Vande Lanotte koos voor zijn managementvennootschap voor de vennootschapsvorm van een gewone commanditaire vennootschap (GVC). Een GVC moet geen jaarrekeningen noch jaarverslagen publiekelijk maken en is dus één van de minst transparante vennootschapsvormen. Het is niet omdat je niet moet publiceren dat je het daarom niet mag doen. Collega sp.a politicus Bruno Tobback heeft een VOF (vennootschap onder firma)  en legt elk jaar netjes zijn jaarrekeningen en jaarverslagen neer, hoewel dit voor een V.O.F eveneens niet verplicht is. Die transparantie siert hem.

Net voor Johan Vande Lanotte minister werd in december 2011, fusioneerden Ghent Public Law en de gewone commanditaire vennootschap JVL, veranderde hij zijn gewone commanditaire vennootschap van naam naar Mabuspo en werd NV Spoiano benoemd tot zaakvoerder met als vast vertegenwoordiger voor NV Spoiano, dhr.  Koenraad Stuyts. Hij werd de nieuwe voorzitter van de Raad van Bestuur, maar Johan Vande Lanotte bleef met 99% van de aandelen wel hoofdaandeelhouder. Dit was in tegenspraak met de statuten die Johan Vande Lanotte aanstelden als eeuwigdurende zaakvoeder, statuten die niet werden gewijzigd door de algemene vergadering.  Koenraad Stuyts is volgens de akte van ontbinding van de gewone commanditaire vennootschap JVL (later GVC Mabuspo), vast vertegenwoordiger van NV Spoiano en ook bij zijn aanstelling staat op de akte neergelegd in het staatsblad dat Koenraad Stuyts vast vertegenwoordiger is van nv Spoiano.  Maar in de akte van ontbinding en vereffening van GVC Mabuspo staat in het staatsblad dat Koenraad Stuyts zaakvoerder is en niet Nv Spoiano. In de akte bij de notaris staat dan weer dat Nv Spoiano zaakvoerder is. Dit alles is op zijn zachtst gezegd een warrige constructie en een klungelige amateuristische communicatie.  De Nv Spoiano is op het eerste gezicht een patrimoniumvennootschap van de familie Stuyts (situatie bij ontbinding GVC Mapusbo). Bestuurder van Nv Spoiano Jonathan Stuyst, is tevens bestuurder van Stuyts Accounting Services Bvba, die door Ghent Public Law bvba en door GVC Mabuspo bij oprichting op 5/11/2007  werd aangesteld als bijzondere gevolmachtigden met macht van indeplaatsstelling.  Dhr Stuyts was dus in december 2011 via zijn bedrijf Stuyts Accounting Services bvba boekhouder van GVC Mabuspo en via Nv Spoiano zaakvoerder van GVC Mabuspo.

Jonathan Stuyts is accountant (Persoonlijk: Accountant-Belastingconsulent IAB nr. 12305 2 N 81, Vennootschap: Accountant-Belastingconsulent IAB nr. 223618 4 N 09). Volgens de deontologische code van het IAB (instituut van de accountants en belastingconsulenten) mag een accountant geen commerciële activiteiten uitoefenen. De deontologische code zegt daarover het volgende:

‘Verbod op het voeren van commerciële activiteiten en op het uitoefenen van de functie van bestuurder of zaakvoerder. Meer dan een eenvoudige cirkelredenering vertaalt de verankering van de externe accountant en de externe belastingconsulent in het vrije beroep zich door het feit dat het hen verboden is commerciële activiteiten uit te oefenen of taken van een bestuurder of zaakvoerder van een handelsvennootschap of een vennootschap met een handelsvorm op zich te nemen, tenzij de Raad van het Instituut hen daar vooraf zijn (altijd herroepbare) toestemming voor heeft.’

Bestuurder zijn van een patrimoniumvennootschap is door het IAB toegelaten, maar het is zeer de vraag of die vennootschap zaakvoerder mag zijn van een vennootschap die consultancy opdrachten uitvoert voor bedrijven en scoutingopdrachten voor basket club Oostende en waarvan je bovendien nog eens zelfs boekhouder bent.

Dat de dubbelpositie van dhr. Stuyts winstgevend was blijkt uit de summiere balans van activa en passiva die GVC Mabuspo bij vereffening neerlegde. Daar staat immers een openstaande schuld van 37.651,39 euro aan de zaakvoerder ingeschreven. Het lijkt erop dat hier sprake is van een vermenging van belangen binnen een constructie opgezet door Johan Vande Lanotte. Ik denk dat een eerstejaarsstudent rechten op zijn examen gebuisd zou zijn mocht hij dit niet omschrijven als  belangenvermenging.

Maar er was nog meer aan de hand. Bij de ontbinding van Mabuspo GVC op 2 oktober 2012 stellen we vast dat dit niet in volle transparantie verlopen is. Bij de notaris was de zaakvoerder van GVC Mabuspo, NV Spoiano, met als vast vertegenwoordiger Koenraad Stuyts niet aanwezig. Deze laatste stelde Johan Vande Lanotte aan als bijzonder gevolmachtigde om in zijn plaats op te treden. Als in de notariële akte van ontbinding verwezen wordt naar de zaakvoerder, dan wordt ipso facto verwezen naar Johan Vande Lanotte. Over de wettelijkheid van de ontbinding liet de notaris volgende noteren in de akte van ontbinding:

“ De vergadering bevestigt er door de notaris te zijn op gewezen dat de ontbinding en vereffening in één akte enkel mogelijk is onder de voorwaarden zoals voorzien in de wet tot wijziging van het wetboek van vennootschappen wat de vereffeningsprocedure betreft de dato negentien maart tweeduizend en twaalf en verschenen in de bijlagen tot het Belgisch Staatsblad van zeven mei daarna en de vergadering verklaart kennis te hebben genomen van deze voorwaarden. De zaakvoerder werd erop gewezen op zijn aansprakelijkheid ter zake doch heeft ondergetekende notaris uitdrukkelijk verzocht tot het verlijden van de akte.”

Volgens artikel 184, §5 W.Venn. is, onverminderd de toepassing van het artikel 181 W.Venn., een ontbinding en vereffening van een vennootschap in één akte mogelijk mits de volgende cumulatieve voorwaarden nageleefd worden:

1. er is geen vereffenaar aangeduid;
2. er zijn geen passiva luidens de staat van activa en passiva als bedoeld in het artikel 181 W.Venn.;
3. alle aandeelhouders of vennoten zijn op de algemene vergadering aanwezig of geldig vertegenwoordigd en besluiten met eenparigheid van de stemmen (voor de ontbinding en vereffening in één akte).

GVC Mabuspo had een openstaande schuld t.a.v. zijn zaakvoerder, NV Spoiano, van 37.651,39 euro. Er zijn dus duidelijk passiva aanwezig. Op de akte van ontbinding lees ik ook nergens de expliciete éénparige beslissing van alle vennoten akkoord te gaan met de ontbinding en vereffening in één akte. Je zou kunnen argumenteren dat de ondertekening van de akte deze in de feiten bevestigt, maar of een rechter deze argumentatie zou volgen is zeer de vraag.

Eén van de voordelen inherent aan deze vereenvoudigde procedure is  het ontbreken van de verplichting om periodiek een omstandige staat van de toestand van de vereffening over te maken aan de griffie van de rechtbank van koophandel (nieuw artikel 189bis, vierde lid W.Venn.) en het ontbreken van de verplichting om een verdelingsplan van de activa voor akkoord voor te leggen aan de rechtbank (nieuw artikel 190, §3 W.Venn.) (bron:  Beroepsinstituut van erkende Boekhouders en Fiscalisten).

Een plan van verdeling van de activa en/of de opmaak van vereffeningsstaten had ons enige duidelijkheid kunnen verschaffen over wat er precies gebeurde met de aandelen van Groenkracht, en als er eventueel aandelen van Electrawinds en/of één van zijn dochterbedrijven aanwezig waren, maar deze rapporteringen werden vakkundig ontweken door de onterechte toepassing van de ontbinding van de gewone commanditaire vennootschap in één akte.  Overtrad Johan Vande Lanotte hier de wet? De notaris liet in elk geval optekenen van wel. Op basis van de wetteksten kan ik ook niet anders dan te besluiten dat Johan Vande Lanotte bewust elke vorm van transparantie ontweek zonder dat daar een wettelijke basis voor aanwezig was. Waarom werd de Ghent Public Law bvba niet vereffend, waarom was eerst een fusie nodig met JVL GVC? De fusie tussen Ghent Public Law BVBA en JVL GVC was conform art. 676 van het wetboek van vennootschappen een zogenaamde “geruisloze fusie”. Zo werd opnieuw een verplichte neerlegging van revisoraal verslag en een verslag van het bestuursorgaan(en) vermeden. Een dubbele constructie speciaal opgezet om transparantie en openbaarmaking van stukken en gegevens te ontwijken. Waarom toch, Johan?

De summiere balans van activa en passiva die GVC Mabuspo bij vereffening neerlegde, vermeldt onder bedrijfsopbrengsten ook 6000 euro voor scoutingsopdrachten. Er bleek ook nog een handelsvordering van de Basket Club Oostende vzw open te staan van 10.890 euro. Is die 10.890 euro een commissie voor scoutingsopdrachten of een commissie voor het aanbrengen van sponsors? We leren immers uit de ‘De keizer van Oostende’ dat dhr. Vande Lanotte sponsors ronselde op briefpapier met hoofding  van vicepremier en minister van Begroting.

Ik keer graag met jullie nog even terug naar Ter Zake van 04/12/2013. Prof. dr. Maus lichtte, op verzoek van de VRT, de documenten van de ontbinding door. Niets aan de hand, meldde hij, noch fiscaal, noch wettelijk. De teksten hierboven legde ik voor aan 2 boekhouders, 1 notaris, en 1 fiscaal jurist. Zij zien wel onregelmatigheden en zijn net als ik zeer benieuwd wat een rechter daarvan zou vinden mocht dit ooit door de rechtbank behandeld worden.

Waarom koos Johan Vande Lanotte voor een vennootschapsvorm die geen jaarrekeningen en jaarverslagen moest neerleggen? Waarom moest een vennootschap als zaakvoerder aangesteld worden van de gewone commanditaire vennootschap van Johan Vande Lanotte? En waarom moest die zo nodig van naam veranderen? Waarom transparantie ontwijken bij ontbinding? Wat heb je te verbergen, Johan?

3/ bvba Rising Sun en nv Zon aan Zee

Johan Vande Lanotte ontpopte zich in de periode van het voorzitterschap van Electrawinds tot zakenman met participatie in diverse bedrijven. Zo richtte hij op 17 november 2008 met eigen kapitaal (120.000 euro) bvba Rising Sun op, een vennootschap met als doel het participeren en adviseren in projecten rond duurzame energie. Op 4 november 2008 richt Electrawinds samen met bvba Rising Sun de nv Zon aan Zee op, een vennootschap die tot doel heeft projecten voor duurzame energieproductie via fotovoltaïsche zonnepanelen op te richten en uit te baten. Johan Vande Lanotte zetelt via zijn commanditaire vennootschap JVL als gedelegeerd bestuurder in de raad van bestuur. Op 26 oktober 2009 neemt hij ontslag uit de raad van bestuur. Op 26 november 2009 komen alle aandelen van bvba Rising Sun in handen van Electrawinds nv en neemt Johan Vande Lanotte ontslag uit de raad van bestuur, doch de gewone commanditaire vennootschap JVL met hem als vaste vertegenwoordiger blijft tot 10 mei 2010 zetelen in de raad van bestuur van deze vennootschap die van naam en van rechtspersoonlijkheid veranderde in Electrawinds Windpark Sint-Lievens-Houtem nv. Vande Lanotte verkocht al zijn aandelen van zijn vennootschap bvba Rising Sun aan Electrawinds waar hij voorzitter van de raad van bestuur was. Hij was dus koper en verkoper, de prijs zal wel juist geweest zijn. Toen Didier Bellens in 2012 als CEO van Belgacom een gebouw van Belgacom aan zijn eigen bedrijf wou verkopen riepen alle socialisten moord en brand voor dergelijke belangenvermenging. Maar toen drie jaar daarvoor Johan Vande Lanotte quasi hetzelfde deed, was er geen verontwaardiging te horen vanuit socialistische hoek.